Renterisico

Renterisico is het risico dat de waarde van beleggingen daalt als gevolg van veranderingen in de marktrente, en dan met name een stijgende rente. Beleggers lopen renterisico wanneer zij investeren in financiële producten die gevoelig zijn voor rentewijzigingen, zoals obligaties, vastgoed, aandelen en rentederivaten.

Een stijgende rente kan op meerdere manieren invloed uitoefenen op de economie en de financiële markten. Het leidt vaak tot hogere financieringskosten voor bedrijven, minder consumptie door huishoudens, en een vermindering van investeringen. Als gevolg hiervan kunnen de verwachte winsten van ondernemingen afnemen, waardoor de waarde van aandelen en andere beleggingen onder druk komt te staan.

Hoe werkt renterisico?

Wanneer de marktrente stijgt, daalt doorgaans de waarde van bestaande obligaties. Dat komt doordat nieuwe obligaties tegen een hogere rente worden uitgegeven, waardoor de oude (lagere) rente minder aantrekkelijk is. Beleggers willen dan minder betalen voor die obligaties, wat resulteert in een koersdaling.

Ook aandelenmarkten kunnen negatief reageren op renteverhogingen. Hoger rentebeleid van centrale banken zoals de Europese Centrale Bank (ECB) of de Federal Reserve (VS) maakt lenen duurder, verlaagt de consumptie en remt de economische groei. Bedrijven krijgen te maken met hogere rentelasten en lagere winstmarges, wat beleggers kan afschrikken en leidt tot koersdalingen.

Voorbeelden van renterisico in de praktijk

Obligaties

Het meest directe effect van renterisico treft obligatiebeleggers. Stel dat je een obligatie bezit met een vaste rente van 2%, maar de marktrente stijgt naar 3%. Nieuwe obligaties keren dan meer rente uit, waardoor jouw obligatie minder aantrekkelijk wordt. Om deze minder aantrekkelijke positie te compenseren, daalt de koers van jouw obligatie.

Vastgoedbeleggingen

Ook vastgoed is gevoelig voor renterisico. Een hogere rente betekent hogere hypotheeklasten, wat kopers ontmoedigt en de vraag naar vastgoed kan verlagen. Tegelijkertijd stijgen de financieringskosten voor vastgoedbeleggers, wat de waarde van vastgoedfondsen onder druk zet.

Aandelen

Bij aandelen beïnvloedt rente indirect de waarde. Hogere rentevoeten maken lenen duurder, zowel voor bedrijven als consumenten. Dit leidt tot lagere bedrijfsinvesteringen, terughoudendheid in consumentengedrag en dus mogelijk lagere omzetten en winsten. In waarderingsmodellen zoals de discounted cashflow methode (DCF) zorgen hogere rentes bovendien voor lagere contante waarden van toekomstige winsten.

Hoe kunnen beleggers renterisico beheersen?

Renterisico is niet volledig uit te sluiten, maar er zijn verschillende manieren om het te beperken:

• Spreiding over looptijden (looptijdstructuur): Door te beleggen in obligaties met verschillende looptijden wordt het renterisico verdeeld.
• Korte looptijden kiezen: Obligaties met korte looptijd reageren minder heftig op renteveranderingen dan langlopende obligaties.
• Inflatie- of rentegerelateerde producten gebruiken: Denk aan obligaties met variabele rente (floating rate notes) of inflatiegeïndexeerde obligaties.
• Rentehedging via derivaten: Professionele beleggers kunnen gebruik maken van renteswaps of futures om renterisico af te dekken.
• Beleggen in minder rentegevoelige sectoren: Aandelen van bedrijven met lage schulden en stabiele inkomsten kunnen minder gevoelig zijn voor renteveranderingen.

Renterisico in relatie tot de economische cyclus

Renterisico hangt sterk samen met de fase van de economische cyclus. In tijden van economische groei verhoogt de centrale bank vaak de rente om oververhitting en inflatie te voorkomen. In zulke periodes neemt het renterisico toe.

In economische neergang of recessie verlagen centrale banken doorgaans de rente om consumptie en investeringen te stimuleren. Dan daalt het renterisico, en kunnen bestaande obligaties in waarde stijgen doordat hun vaste rente aantrekkelijker wordt dan nieuwe uitgiften met een lagere rente.

Gerelateerde informatie

Risicometer beleggen

Wat zijn de risico’s van beleggen?

Risicopremie

Marktrisico

Koersrisico

Beleggen in Nederlands vastgoed