Nominale waarde

De nominale waarde is het bedrag dat op een aandeel of obligatie vermeld staat als officiële (oorspronkelijke) waarde. Dit bedrag wordt vastgelegd bij uitgifte van het effect en is niet gelijk aan de marktwaarde of handelskoers. De nominale waarde vervult vooral een boekhoudkundige en juridische functie en verschilt in betekenis afhankelijk van het type effect: bij aandelen is de nominale waarde vaak symbolisch, terwijl deze bij obligaties directe gevolgen heeft voor de aflossing en rentevergoeding.

Nominale waarde van aandelen

Bij aandelen is de nominale waarde het bedrag dat een aandeel vertegenwoordigt in het maatschappelijk kapitaal van een onderneming. Stel: een bedrijf heeft een maatschappelijk kapitaal van 1 miljoen euro verdeeld over 1 miljoen aandelen, dan bedraagt de nominale waarde van elk aandeel 1 euro.

Voor beleggers is deze nominale waarde doorgaans niet relevant bij het bepalen van de waarde van een aandeel. De beurskoers (marktwaarde) is namelijk gebaseerd op vraag en aanbod, bedrijfsresultaten, economische vooruitzichten en andere factoren. In de praktijk wordt een aandeel vaak ver boven of onder de nominale waarde verhandeld.

Toch heeft de nominale waarde wel een functie bij:

• Emissies van nieuwe aandelen: hier wordt vaak bepaald of de uitgiftekoers boven of onder pari ligt.
• Winstverdeling: dividenden kunnen worden gekoppeld aan de nominale waarde.
• Boekhoudkundige verplichtingen: de nominale waarde maakt deel uit van het eigen vermogen op de balans.

Nominale waarde van obligaties

Bij obligaties is de nominale waarde wél van groot belang. Dit is het bedrag dat de belegger aan het einde van de looptijd terugkrijgt van de uitgever, mits er geen sprake is van wanbetaling of faillissement. De nominale waarde van een obligatie wordt ook wel de hoofdsom of het pari-bedrag genoemd. De meeste obligaties worden uitgegeven tegen een nominale waarde van bijvoorbeeld 1.000 euro per stuk.

De nominale waarde speelt bij obligaties een rol op twee vlakken:

• Aflossing: aan het einde van de looptijd wordt de obligatie doorgaans tegen nominale waarde terugbetaald.
• Rentevergoeding (couponrente): deze wordt meestal uitgedrukt als een percentage van de nominale waarde. Bijvoorbeeld: een obligatie met een nominale waarde van 1.000 euro en een couponrente van 3% keert jaarlijks 30 euro rente uit.
  
  

De actuele marktwaarde van de obligatie kan schommelen boven of onder de nominale waarde, afhankelijk van renteontwikkelingen en kredietrisico. Maar de rente en aflossing blijven gerelateerd aan de oorspronkelijke nominale waarde.

Praktijkvoorbeeld

Een belegger koopt een obligatie met een nominale waarde van 1.000 euro en een looptijd van 5 jaar tegen een koers van 95% (dus voor 950 euro). De jaarlijkse rentevergoeding is 3%, berekend over de nominale waarde van 1.000 euro, dus 30 euro per jaar. Aan het einde van de looptijd ontvangt de belegger 1.000 euro terug. In dit geval levert de belegging niet alleen rente op, maar ook koerswinst (1.000 terug bij 950 inleg).

Nominale waarde versus marktwaarde

De marktwaarde van een effect is de prijs waarvoor het op de beurs wordt verhandeld. Deze kan afwijken van de nominale waarde. Vooral bij aandelen is het verschil groot: een aandeel met een nominale waarde van 1 euro kan op de beurs tientallen of zelfs honderden euro’s waard zijn. Voor obligaties kan de koers onder of boven pari liggen, afhankelijk van vraag, aanbod, rente en risico.

Relevantie voor beleggers

Voor beleggers is de nominale waarde relevant in de volgende situaties:

• Bij aankoop van obligaties om inzicht te krijgen in het aflossingsbedrag en de rentegrondslag.
• Bij emissies van nieuwe aandelen of obligaties, waar de uitgiftekoers vaak wordt vergeleken met de nominale waarde.
• Bij dividendbeleid, wanneer dividend wordt uitgedrukt als percentage van de nominale waarde.
• Voor de analyse van jaarrekeningen, waarin het maatschappelijk kapitaal en uitgegeven aandelenkapitaal op nominale waarde wordt vermeld.